تاثیر خاکپوش زنده بر روی رشد، عملکرد و کنترل علفهای هرز در ذرت

به منظور بررسی تاثیر شبدر برسیم (trifolium alexandrinum l.) به عنوان خاکپوش زنده بر رشد، عملکرد و کنترل علف های هرز در ذرت (zea mays l.)، آزمایشی در سال زراعی 1388 در مزرعه پژوهشی دانشگاه رازی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتورها شامل تراکم کاشت خاکپوش زنده در سه سطح (0، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار)، زمان کاشت خاکپوش زنده در سه سطح (15 روز قبل، همزمان و 15بعد از کاشت ذرت به عنوان محصول اصلی) و فاکتور سوم علف هرز (در دو سطح کنترل و تداخل علف های هرز در تمام طول فصل رشد) بودند. تیمارهای بدون خاکپوش به عنوان شاهد (در دو حالت شاهد با تداخل علف هرز و شاهد کنترل علف هرز) جهت مقایسه در نظر گرفته شد. با مطالعه جمعیت علف های هرز، 10 گونه شناسایی شد که بالاترین جمعیت مربوط به دو علف هرز سلمه تره و تاج خروس بود. نتایج نشان داد در شرایط کنترل علف های هرز، حضور خاکپوش در مزرعه تاثیر چندانی بر رشد و عملکرد ذرت ایجاد نکرد اما خاکپوش در شرایط تداخل علف های هرز، از تاثیر مثبت قابل توجهی بر رشد و عملکرد ذرت برخوردار بود. تاخیر در کاشت شبدر به عنوان خاکپوش زنده، موجب شد که خاکپوش نتواند به موقع استقرار پیدا کند و از پتانسیل های محیط به خوبی استفاده نماید. بهترین زمان، کاشت 15 روز قبل از ذرت بود. این تاریخ کاشت توانست4/71 درصد (درمقایسه با شاهد بدون خاکپوش) بیوماس علف های هرز را کاهش دهد که می توان دلیل آن را به ایجاد پوشش و ممانعت از رسیدن نور به سطح خاک و در نتیجه جلوگیری از جوانه زنی علف های هرز و کاهش تراکم آنها نسبت داد. این تیمار همچنین افزایش چشمگیری در شاخص سطح برگ، تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول و عملکرد دانه در شرایط تداخل علف های هرز ایجاد کرد. در شرایط تداخل علف های هرز با کشت خاکپوش قبل از کشت ذرت، عملکرد دانه1/56 درصد (نسبت به عدم کشت خاکپوش در شرایط تداخل علف هرز) افزایش یافت. خاکپوش همچنین باعث افزایش محتوای پروتئین دانه نسبت به شاهد شد. بالاترین بیوماس خاکپوش زنده (699 و 9/663 گرم در متر مربع) و میزان نیتروژن (179/8و 167/7کیلو گرم در هکتار) به ترتیب در تیمارهای کنترل علف هرز و کشت خاکپوش قبل از ذرت و در تراکم های20 و 40 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. این بیوماس می تواند به عنوان علوفه به مصرف تغذیه دام برسد و یا به عنوان کود سبز به خاک برگردانده شود. به طور کلی این تحقیق نشان داد که کشت خاکپوش زنده قبل از ذرت می تواند جایگزین مطلوبی برای روش های متداول در کنترل علف های هرز باشد که در نهایت موجب افزایش بهره وری نهاده ها و رسیدن به اهداف کشاورزی پایدار خواهد شد.